Op 4 februari, op dit moment zo’n 5 weken geleden, schreef ik vanuit het perspectief van toen het volgende. Sommige dingen zijn achterhaald, anderen nog steeds actueel, maar ik denk het een mooi beeld is van een veranderende situatie op wereldniveau.

Corona, SARS, gekke koeienziekte, mond-en-klauwzeer, de pest en de Spaanse griep. Verschillende tijden, verschillende ziekten, verschillende vormen van paniek. Sinds schepen de wereld over gingen om te ontdekken wat er behalve binnen Europa nog meer te vinden was in Oost en West, gaan dit soort besmettelijke en vaak dodelijke ziektes de wereld over. De Azteken werden praktisch uitgeroeid nadat een grieperige Spaanse soldaat voet in hun gebied zette rond 1560. Een eeuw later in 1665 werd een vijfde van de bevolking van Londen, ergens tussen de 75.000 en 100.000 mensen het slachtoffer van de pest. Hoe kleiner de wereld, hoe sneller dergelijke ziektes om zich heen kunnen grijpen. De medische wetenschap ontwikkelt zich gelukkig ook, anders hadden we het misschien wel niet gered om in koffiezaakjes te zitten en blogjes te schrijven. Een groot verschil met zelfs de tijden waarin SARS of mond-en-klauwzeer een gevaar vormden voor de mensheid, is de ontwikkeling van een internationale 24-uurs nieuwscyclus. Nieuws van de Chinese staatstelevisie staat binnen enkele minuten via AP, ANP en andere nieuwsdiensten op onze telefoon, tablet en computer, waarbij de diensten, kranten en apps elke dag en elke minuut iets nieuws te melden moeten kunnen hebben. Dat heeft tot gevolg dat, zonder de persoonlijke drama’s van het groeiende aantal slachtoffers en hun nabestaanden te bagatelliseren, een niet bijzonder dodelijk griepvirus (volgens de New York Times minder dan 2% op het Chinese vasteland) er voor zorgt dat jongeren in Berlijn, Bogotá, Kaapstad en Seattle met mondkapjes over straat gaan en voedsel in blik in huis halen mocht er een quarantaine volgen. Wat een onzin! Nou ben ik de laatste die mensen gaat vertellen wat ze moeten doen en hoe ze zich moeten gedragen, maar om met mondkapjes te gaan lopen omdat er ergens aan de andere kant van de wereld een virus rondgaat waar net zo veel mensen aan overlijden als aan een weekje temperaturen onder de -10 graden, dat slaat toch nergens op. Ook hier in Amsterdam hoor ik in mijn eigen kringen mensen die zich er zorgen over maken en bij de eerste de beste nies of kuch naar de huisarts rennen. Het ergste van dit alles vind ik misschien nog wel dat er sprake lijkt te zijn van een toename van racisme jegens Aziatische medemensen. Dus omdat iemand er uit ziet alsof hij of zij uit China zou kunnen komen meteen beginnen met uitschelden, weglopen en zelfs fysieke agressie tonen. Het getuigt van een simpelheid en angst die zich, in mijn ogen, lang niet heeft vertoond in onze ‘ontwikkelde’ Westerse wereld.

Zoals ik al zei in de inleiding, de actualiteit heeft een aanzienlijk deel van dit verhaal ingehaald. De moraal staat echter fier overeind. De invloed van de 24-uurscyclus van nieuws heeft in mijn ogen een grote invloed op de manier waarop mensen, overheden, bedrijven en instellingen met de verspreiding van dit virus omgaan. Sinds de Wereldgezondheidsorganisatie het virus tot een global pandemic (volgens mij een pleonasme) uitriep, is voor iedereen de ernst duidelijk en zijn zelfs de meest sceptische millenials, zoals ik, toch wel op hun hoede. Een ander effect van de uitbraak van het coronavirus is dat het een aantal primaire emoties naar boven haalt waar we, mezelf incluis, niet per se trots op hoeven te zijn. Overlevingsdrang zorgt er voor dat over de hele wereld supermarkten worden leeggekocht. De filmpjes van vechtende mensen om een pak toiletpapier zeggen wat mij betreft genoeg. Het eerder benoemde racisme is, na de verspreiding van het virus over de rest van de wereld, minder merkbaar. Maar die heeft plaatsgemaakt voor iets wat ik het beste kan beschrijven als een geïnstitutionaliseerde agorafobie, waarbij mensen wordt afgeraden de straat op te gaan en zoveel mogelijk thuis te blijven. Natuurlijk is dat een onderdeel van het bestrijden van het virus, maar in dat geval geldt het voor mensen die symptomen hebben, ziek zijn, grieperig, verkouden of iets dergelijks. Het betekent niet dat je op zeker ziek wordt als je de deur uit gaat.

Gisteren, op donderdag 12 maart, leidde deze angst en onzekerheid over de bestrijding tot een van de grootste beurskrach’s in de geschiedenis. In Nederland was die alleen erger tijdens de krach van 1987. Hoewel wij over het algemeen een dergelijke dip en de vaak daaropvolgende recessie normaal gesproken wel moeten kunnen hebben, is dat voor veel mensen een veel groter probleem dan het virus. Want in minder absurd rijke landen leiden recessies tot faillissementen, minder werk, grotere druk op sociale stelsels, mensen die hun huis kwijtraken, families die op straat terecht komen en ga zo maar door. En hoe heftig dit virus ook schade aanricht over de hele wereld op dit moment, zit er normaal gesproken een einde aan, waar de aangerichte (economische) schade voor de meest kwetsbaren van de onze wereldwijde samenleving nog te vaak onomkeerbaar is.

Intussen heb ik al 3 mensen voorbij zien lopen met genoeg toiletpapier voor de komende drie maanden.

 589 total views,  1 views today