Het is vandaag 19 november 2016. 11 dagen geleden werd een van de laatste paragrafen van wat in toekomstige geschiedenisboeken het kopje “Pax Americana” zal heten ingeluid. Het was het klapstuk op een beweging naar verruwing, verrechtsing en, vergeef me mijn links-elitaire taalgebruik, de simplificatie van politiek, bestuur, idealisme en visie op de toekomst. Hoewel ik even de tijd heb genomen om de verkiezing van Donald Trump voor mezelf te analyseren en er een mening over te vormen, merk ik tijdens het schrijven dat er nog steeds woede en angst naar boven komen. Het is voor mij onbegrijpelijk dat iemand die alle vormen van fatsoen, alle simpele omgangsvormen waarvan ik dacht dat die zelfs in Amerika golden aan zijn laars lapt het kan schoppen tot wat op 8 november nog werd gezien als het belangrijkste en machtigste politieke ambt ter wereld.
Wie de politiek op internationaal niveau volgt zou eigenlijk niet verrast moeten zijn door de verkiezing van Trump. Hoewel alle Amerikaanse analisten ervan overtuigd waren dat hij een kansloze primary-campagne aan het voeren was, won hij die redelijk gemakkelijk. Daarna waren dezelfde analisten ervan overtuigd dat het voor een Republikein praktisch onmogelijk was om president te worden. De opmaak van de bevolking in de zogeheten swing states zou dusdanig in het voordeel van de Democraten zijn dat elke Republikein bij voorbaat kansloos was. Niet dus. De New York Times, Washington Post, The Economist, Wall Street Journal en zelfs bladen als Foreign Affairs en Foreign Policy, waar zeer gerenommeerde politicologen wekelijks hun zegje doen, zaten allemaal te diep genesteld in het politieke systeem van vervlogen tijden. De tijden waarin je werd geboren in een rood of blauw gezin in een rood of blauw deel van een rode of blauwe staat. Eerlijk is eerlijk: Ik heb ook meer dan een jaar lang verkondigd dat het onmogelijk was dat hij verkozen zou worden. Achteraf gezien was dat misschien meer gebaseerd op hoop dan op kennis en informatie. De Amerikaanse politiek heeft kennis gemaakt met een fenomeen dat in Europa inmiddels verklonken is met verkiezingen: Stiekeme stemmers. De mensen die stemmen op Wilders, Le Pen, Liga Nord, AfD of die engerd in Hongarije maar dat niet kenbaar maken aan hun omgeving en al helemaal niet aan een opiniepeiler. Waar Wagendorp het in de Volkskrant van vandaag heeft over het nuanceren van de term ‘boze witte man’, zijn het in mijn ogen eerder de stiekeme stemmers, zij die zich dus eigenlijk schamen voor wat ze stemmen, die opgezocht moeten worden. Waarom nemen zij op deze manier deel aan verkiezingen? En stemmen zij voor iets of iemand, of vooral tegen? Er is natuurlijk niet 1 antwoord, want zoals de Amerikaanse verkiezingen ons hebben laten zien, zijn er een hoop mensen die op deze manier gebruik maken van hun democratische recht. Het maakt verkiezingen steeds meer onvoorspelbaar. In mijn ogen is dat niet per se slecht, zo lang het binnen de perken blijft. Peilingen en voorspellingen kunnen namelijk ook een matigende werking hebben, wanneer partijen aan de uitersten van het politieke spectrum erg populair zijn in peilingen.
Om terug te komen op de verkiezing van Donald J. Trump als nieuwe president van de Verenigde Staten: Ik vind het eng. Een boze witte man, tevens multi-miljardair, die met zijn verzameling babyboomers en complotdenkers de controle krijgt over de grootste economie en de grootste krijgsmacht ter wereld. En hij vindt Poetin een voorbeeldig leider en een fantastische staatsman. Dat belooft wat.
2016 was het jaar van de Angelsaksische afscheiding van de wereldpolitiek. Waar achtereenvolgens Groot-Brittannië en de Verenigde Staten de wereldpolitiek hebben beheerst sinds pak en beet 1750, hebben zij binnen een paar maanden op hun eigen manier de wereld de rug toe gekeerd. Waar 2016 het jaar was van Nigel Farage en Donald Trump, hoop ik op beter voor 2017. Met verkiezingen in Duitsland, Nederland en Frankrijk staat het Europese project en daarmee onze positie in de wereld op politiek en economisch maar vooral op sociaal, cultureel en moreel gebied op het spel.

 353 total views,  1 views today